Mật ong, y học cổ truyền thường gọi là phong mật, tên khoa học: melium.
Mật ong là chất bổ dưỡng rất quý, nâng cao sức lực toàn thân, làm cho ăn, ngủ tốt và chữa được nhiều bệnh khác nhau.
(Ảnh minh hoạ)
• Tính chất của mật ong: Mật ong là một chất lỏng sền sệt, vị ngọt. Thành phần dinh dưỡng của mật ong phụ thuộc vào các loại hoa có trong vùng. Mật ong ở những vùng trồng nhiều cây thuốc như SaPa, Mường Khương, hay vùng trồng nhãn, vải được nhân dân rất ưa chuộng. Bằng mắt thường rất khó xác định chất lượng mật ong. Có người cho loại mật có màu vàng nhạt, mặt gợn như đường, có đường kết tinh ở dưới là loại tốt. Tuy nhiên có loại mật ong lỏng, màu sẫm hơn vẫn tốt. Muốn đánh giá mật ong tốt, xấu, thật, giả phải nghiên cứu thành phần hoá học của nó. Mật ong chứa khoảng 15-20% nước, 75% đường và 5% các chất khác (muối khoáng, axit amin, vitamin, enzim, chất kháng khuẩn, men tiêu hoá, sáp, sắc tố, chất thơm, phấn hoa…).
• Công dụng của mật ong: Trong sách “Nam dược thần hiệu” Đại danh y Tuệ Tĩnh chỉ rõ: Mật ong có vị ngọt có tác dụng thanh nhiệt, nhuận táo, giải nhiệt, hết đau, dùng chữa tỳ vị hư nhược, táo bón, ho, đau bụng, giải độc ở đầu, dùng ngoài chữa lở miệng, vết thương. Mật ong làm giảm độ axit ở dịch vị, độ axit của dạ dày trở thành bình thường, làm giảm và tiêu tan các triệu chứng đau xót khó chịu của loét dạ dày và ruột. Đặc biệt có hiệu nghiệm trong chữa các vết thương, hỗ trợ sự phục hồi các tế bào bị phá huỷ một cách nhanh chóng, kích thích tuần hoàn máu quanh miệng vết thương. Trong mật ong có những enzim giúp hồi phục nhanh sức khoẻ, kháng sinh tự nhiên ức chế, ngăn cản sự phát triển của vi khuẩn. Người ta pha chế mật ong thành thuốc mỡ hoặc đắp mật ong nguyên chất lên các vết lở loét, mụn nhọt để điều trị. Mật ong cũng có tác dụng rõrệt đối với bệnh nhân bị tổn thương giác mạc ở mắt. Người bị lao, mỗi ngày dùng 100-150 gam mật ong, hồng cầu tăng nhanh, sức khoẻ mau hồi phục. Nếu bị cảm lạnh, uống một cốc sữa có pha mật ong, người sẽ thấy khoan khoái dễ chịu ngay. Những người suy nhược cơ thể, ốm mới khỏi, hay bị đau đầu nên uống mỗi ngày 20 đến 50 gam mật ong. Có thể uống riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Để chữa loét dạ dày và tá tràng, theo GS.TS. Đỗ Tất Lợi nên dùng: mật ong 10 gam, cam thảo sống 10 gam, trần bì 6 gam, nước 400 ml. Cam thảo và trần bì sắc với nước, cô cạn còn 200 ml, lọc bỏ bã. Thêm mật ong vào chia làm 2 hay 3 lần uống trong ngày.
Mật ong trộn với vừng đem giã nhỏ, mỗi thứ 50 gam, dùng sáng và tối, có tác dụng tốt đối với những người bị táo bón và cao huyết áp.
Ngoài mật ong, con ong còn cho một sản phẩm quý là nọc ong. Nọc ong được dùng để chữa bệnh tê thấp, viêm dây thần kinh tọa rất tốt. Tuy nhiên nọc ong là một loại thuốc mạnh, khi dùng cần theo chỉ dẫn của thầy thuốc.